Διατροφή παιδιών:
Κατανοώντας τα ζητήματα διατροφής στη βρεφική – νηπιακή ηλικία.
Τα παιδιά σε αυτήν την ηλικία ζούνε αντικρουόμενα συναισθήματα. Από τη μια πλευρά έχουν απόλυτη ανάγκη τους γονείς του αλλά από την άλλη συνειδητοποιούν ότι είναι διαφορετικοί άνθρωποι και ότι μπορούν να αυτονομηθούν. Έχουν ανάγκη από όρια αλλά για να αναπτυχθούν σωστά σε αυτόνομα παιδιά πρέπει να δοκιμάσουν τα όρια αυτά. Αυτό σημαίνει ότι το φαγητό μπορεί εύκολα να γίνει αιτία διαμάχης με τους γονείς.
Τα παιδιά σε αυτήν την ηλικία ζούνε αντικρουόμενα συναισθήματα. Από τη μια πλευρά έχουν απόλυτη ανάγκη τους γονείς του αλλά από την άλλη συνειδητοποιούν ότι είναι διαφορετικοί άνθρωποι και ότι μπορούν να αυτονομηθούν. Έχουν ανάγκη από όρια αλλά για να αναπτυχθούν σωστά σε αυτόνομα παιδιά πρέπει να δοκιμάσουν τα όρια αυτά. Αυτό σημαίνει ότι το φαγητό μπορεί εύκολα να γίνει αιτία διαμάχης με τους γονείς.
Ο γονιός πρέπει να επιλέγει τις διαμάχες του. Βασικός κανόνας είναι ότι μπορούμε να σταματήσουμε μια συμπεριφορά αλλά δεν μπορούμε να απαιτήσουμε κάποια συμπεριφορά. Δηλαδή, μπορούμε να απαιτήσουμε ότι καθόμαστε στο οικογενειακό τραπέζι χωρίς φασαρία όση ώρα η οικογένεια τρώει αλλά δεν μπορούμε να απαιτήσουμε από το παιδί πόσο ή αν θα φάει.
Η άρνηση του παιδιού στο φαγητό (έως 10 ετών)
Τα 2/3 των παιδιών έως 6 ετών χαρακτηρίζονται ως δύσκολα στο φαγητό. Ωστόσο, κάθε παιδί έχει το δικαίωμα να έχει κάποιες γευστικές και ποσοτικές προτιμήσεις.
Το παιδί διαμορφώνει την προσωπικότητά του και συνεπώς η διαφοροποίησή του από τις επιθυμίες των γονιών είναι σημαντική για την ανάπτυξη της αυτονομίας του. Η άρνηση του φαγητού στην παιδική ηλικία δεν σημαίνει απαραίτητα πιθανή διατροφική διαταραχή. Τις περισσότερες φορές είναι μια κακή συνήθεια των παιδιών που δημιουργείται όταν οι γονείς αποτυγχάνουν να καθιερώσουν ένα πρόγραμμα διατροφής. Εξαιρώντας πιθανές οργανικές παθήσεις που μπορεί να ευθύνονται για τη δυσκολία πρόσληψης τροφής, τις περισσότερες φορές η άρνηση της τροφής είναι απλώς μια διαμάχη με τον γονιό.
Μονοφαγία
Μερικά παιδιά παρουσιάζουν κρίσεις υπερβολής. Για παράδειγμα, μπορεί να καταναλώνουν μερέντα επί 2 εβδομάδες. Αυτό δεν θα βλάψει ένα παιδί που γενικά τρέφεται σωστά. Τα καπρίτσια αυτά είναι φυσιολογικά και αναγκαία στην πορεία ανάπτυξης του παιδιού.
Τεχνικές αλλαγής συμπεριφοράς
- Αποφύγετε τις συγκρούσεις την ώρα του φαγητού, όπως επίσης τα παρακάλια και τις δωροδοκίες. Διαφορετικά επιβεβαιώνετε ότι το φαγητό καταναλώνεται μόνο με το ζόρι.
- Συζητήστε με το παιδί και συμφωνήστε ότι το παιδί έχει δικαίωμα να αρνηθεί το φαγητό αλλά δεν έχει δικαίωμα να καταναλώσει κάτι άλλο πέραν από αυτό που του προσφέρει ο γονιός. Αφήστε τη πείνα να λειτουργήσει ως φυσική συνέπεια.
- Δώστε χρόνο στο παιδί να βαρεθεί τη διαμάχη χωρίς να ασκείτε πίεση.
- Χρησιμοποιείστε εικόνες, παραμύθια και παραδείγματα.
- Εντάξτε το παιδί στην διαδικασία προετοιμασίας του φαγητού.
- Μη πτοείστε από την άρνηση του παιδιού να φάει ένα συγκεκριμένο είδος τροφής. Σε καμία περίπτωση μη το αφαιρέσετε από το διαιτολόγιο του. Δοκιμάστε διαφορετικούς τρόπους μαγειρέματος της ίδιας τροφής που το παιδί απορρίπτει. Για παράδειγμα, τα περισσότερα παιδιά αρνούνται να καταναλώσουν ρεβίθια αλλά αρέσκονται σε ρεβιθοπουρέ.
- Αποφύγετε χαρακτηρισμούς του παιδιού όπως «δύσκολο στο φαγητό», «επιλεκτικό», «λαίμαργο» «βουλιμικό» και λοιπά, γιατί το παιδί ταυτίζεται.
- Η συνοδεία του παιδιού στο μανάβη είναι μια θαυμάσια εκπαιδευτική εμπειρία. Το παιδί μπορεί να επιλέξει ένα οποιοδήποτε λαχανικό που θα ήθελε να δοκιμάσει. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα φάει αυτό που θα επιλέξει.
Διατροφή παιδιών: Το παχύσαρκο παιδί (έως 10 ετών)
Η παχυσαρκία είναι μια πολυπαραγοντική νόσος δηλαδή είναι μια πάθηση που εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως γενετικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιδράσεις .
Η σωματική διάπλαση των γονέων παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Αρκεί να προσέξουμε τα παρακάτω στοιχεία:
- όταν ο ένας από τους δύο γονείς είναι παχύσαρκος, το παιδί έχει 40% πιθανότητες να γίνει και αυτό παχύσαρκο ως ενήλικας.
- όταν και οι δύο γονείς είναι παχύσαρκοι, το παιδί έχει 70% πιθανότητες να γίνει και εκείνο με τη σειρά του παχύσαρκο.
Επίσης, ένας σημαντικός παράγοντας, ο οποίος συντελεί στην εξέλιξη της νόσου είναι η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας.
- Δεν λέμε ποτέ στο παιδί ότι είναι χοντρό και ότι πρέπει να αδυνατίσει γιατί το πιο πιθανό είναι να προκαλέσουμε την αντίδρασή του και να επιδεινώσουμε αντί να λύσουμε το πρόβλημα.
- Ακολουθούμε μαζί με το παιδί και εμείς έναν σωστότερο τρόπο διατροφής. Διορθώνουμε τα διατροφικά μας λάθη και αλλάζουμε συνήθειες π.χ. πολλές μητέρες που «μεγάλωσαν» με το βούτυρο δυσκολεύονται να υιοθετήσουν και να περάσουν στα παιδιά τους, την πιο υγιεινή εναλλακτική της μαλακής μαργαρίνης, είτε στο ψωμί, είτε στις μαγειρικές παρασκευές.
- Κάνουμε κι εμείς γυμναστική για να ενθαρρύνουμε το παιδί μας να αγαπήσει την άσκηση.
- Δεν δίνουμε στο παιδί γλυκά ως ανταμοιβή ή ως παρηγοριά.
- Βοηθάμε το παιδί μας να μάθει να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του και να μην τα εκτονώνει στο φαγητό, π.χ. βλέπω θύμωσες τώρα, είναι ο.κ. πάρε μερικές βαθιές αναπνοές και θα το συζητήσουμε.
- Μάθετε στο παιδί σας να διεκδικεί και να οριοθετείται ακόμα και απέναντι σε σας ώστε να μπορεί να επιλύει τις συγκρούσεις του και να μην τις καταπίνει με το φαγητό.
Διατροφή παιδιών στην Εφηβεία
Η εφηβεία είναι η σημαντικότερη περίοδος που συμβάλει στην ωρίμανση του ατόμου. Πολλές αλλαγές γίνονται τόσο σε βιολογικό όσο και σε ψυχικό επίπεδο. Είναι η περίοδος που ο έφηβος προσπαθεί να διαμορφώσει την ταυτότητά του ώστε να μπει στον κόσμο των ενηλίκων. Συνεπώς, ο τρόπος που βιώνεται το σώμα, ο εαυτός, οι ικανότητες κτλ. είναι σε μεταβατικό στάδιο. Αυτός είναι και ο λόγος που συχνά οι διατροφικές διαταραχές εμφανίζονται σε αυτήν την ηλικία. Σε βιολογικό επίπεδο είναι η περίοδος ήβης που σημαίνει ότι υπάρχουν πολλές βιοσωματικές αλλαγές όπως ορμονικές αλλαγές, συσσώρευση λίπους, σεξουαλική ανάπτυξη κ.τ.λ. Στα κορίτσια ξεκινάει η ήβη γύρω στην ηλικία των 10-11 ενώ στα αγόρια 12 – 14. Όλες αυτές οι αλλαγές, σωματικές και ψυχικές, σημαίνουν μια φυσιολογική κρίση που ο έφηβος και η οικογένειά του καλούνται να ξεπεράσουν.
Βοηθήστε τον έφηβό σας
Σε αυτήν, λοιπόν, την περίοδο μπορεί να παρατηρηθούν διαταραχές πρόσληψης της τροφής, για παράδειγμα περίεργα γούστα για φαγητό, ανορεξία, βουλιμία, παχυσαρκία.
Οι κοινωνικές απαιτήσεις για ένα αδύνατο σώμα ασκούν μεγάλη πίεση στον έφηβο πού χρειάζεται την κοινωνική αποδοχή. Στη συνέχεια οι τύψεις από την υπερκατανάλωση τροφής οδηγούν σε αυστηρές δίαιτες που τελικά τον αγχώνουν και τον κουράζουν, παρασύροντάς τον ακόμα μία φορά στην υπερφαγία.
- Μην σχολιάζετε το φαγητό που καταναλώνει (ιδιαίτερα την ώρα του φαγητού!!!) ή τα κιλά.
- Εναγάγετε κάθε οικογενειακό δείπνο σε μια ευκαιρία για να επικοινωνήσετε με τους άλλους και να περάσετε καλά και όχι σε ένα πεδίο μάχης.
- Εκπαιδευτείτε εσείς οι ίδιοι σε τεχνικές επικοινωνίας και εκπαιδεύστε τον έφηβό σας.
- Βοηθήστε τον έφηβό σας να αναπτύξει καλή εικόνα σώματος όσα κιλά κι αν είναι και να αναπτύξει την αυτοεκτίμησή του.
- Βοηθήστε τον έφηβό σας να διαχειρίζεται το άγχος του και το χρόνο του.
- Να εκφράζεστε με συναισθήματα.
- Να είστε έτοιμοι να αφήσετε τον έλεγχο (όχι όμως και τα όριά σας).
Οικογένεια και διατροφή παιδιών
- Αναρωτηθείτε για τον δικό σας τρόπο συμπεριφοράς σχετικά με το φαγητό και το πρότυπο που δίνετε στα παιδιά σας. Απολαμβάνετε το μαγείρεμα; Τρώτε όρθιοι; Τρώτε κρυφά;
- Τρώτε όλοι μαζί; Πώς είναι η ατμόσφαιρα των γευμάτων; Υπάρχουν απαγορευμένα φαγητά;
- Επιβραβεύετε με γλυκά; Παραγγέλνετε φαγητό από έξω;
Μην ξεχνάτε: Υγιή παιδιά σημαίνει υγιής σχέση με το φαγητό!
Διατροφή παιδιών και εφήβων
Δημοσιεύτηκε στο «Δρομος Θεραπεία»
Σημείωση: Το ανωτέρω άρθρο πληροί τις νόμιμες προϋποθέσεις για δημοσίευση, με βάση το Ν. 3005 (Άρθρο 17 παρ. 8 και 9)
